Een maakbare wereld.
De mens is een zoogdier. (O ja, interessant, vertel, vertel!!) En er zijn zeven miljard mensen . Zeven miljard mensen op een kleine kwetsbare planeet. Zeven miljard mensen die ruimte opeisen, zich moeten voeden en zich willen voortplanten. Ik vind zeven miljard heel erg veel. Maar alles is relatief. Voor evenveel geld kun je blijkbaar zeggen dat een wereldbevolking van zeven miljard mensen helemaal niet veel is en dat er nog zeker eens zo veel bij kunnen. Voor beide beweringen zullen ongetwijfeld steekhoudende argumenten zijn aan te dragen. En welke argumenten worden gekozen is geheel afhankelijk van genetische aanleg, opvoeding en invloed van de directe omgeving van de beoordelaar in kwestie. Ik ga dus maar gewoon uit van mijn eigen argumenten. Steekhoudend of niet.
– De aarde raakt steeds dichter bevolkt door relatief veel ruimte innemende mensen.
In Nederland leven we met gemiddeld 485 mensen op één vierkante kilometer. Nederland is een van de dichtstbevolkte lander ter wereld. Gevolg van zo veel mensen op een heel klein stukje grond is, dat we dagelijks te maken hebben met overschrijding van ons super individuele territorium door andere mensen. Dat super individuele territorium definieer ik als de ruimte die binnen de radius van een gemiddelde armlengte ligt. Steeds wanneer anderen die ruimte binnen dringen gaan onze vecht-vlucht-alarmbellen rinkelen. Dat veroorzaakt onbewust een enorme hoeveelheid stress. En stress is niet bevorderlijk voor het soepel verlopen van alledaagse menselijke contacten. In Nederland is sprake van de overtreffende trap van het cliché dat te veel ratten in een klein hok elkaar in de staart gaan bijten. Eén van de grote problemen, misschien wel het grootste probleem, waar Nederland in toenemende mate mee geconfronteerd wordt is zijn bizarre overbevolking. Wij weten natuurlijk niet beter, maar de gevolgen zijn enorm en kunnen in de toekomst zelfs desastreus uitpakken.
– Een ander gevaar is de kwetsbaarheid van de Nederlandse samenleving als het gaat om energievoorziening. Bijna alles in onze samenleving is afhankelijk van de toevoer van elektriciteit, van de aanwezigheid van olie, steenkool en gas. Deze natuurlijke hulpbronnen kunnen uitgeput raken. De energievoorziening in Nederland wordt, zoals in heel Europa, centraal geregeld. Uitval van die energievoorziening betekent vrijwel direct een gigantische ramp. Bovendien betekent het absurd hoge energieverbruik per Nederlander een bijna onmogelijke belasting van leefomgeving; een belasting die uiteindelijk onafwendbaar zal leiden tot een onleefbare situatie. Het klimaat verandert en onze westerse samenleving is gedoemd om ten onder te gaan. Dat kan op korte termijn al gebeuren, maar ook op de relatief lange termijn ( 100/200 jaar).
– De meest verontrustende bedreiging is de vervreemding van de mens ten opzichte van basale primaire productieprocessen zoals voedselproductie, energieproductie, productie van elementaire gebruiksvoorwerpen etc. Door verregaande arbeidsverdeling, specialisatie, automatisering en standaardisering is de mens wel heel erg ver af komen te staan van de productie van alle goederen die zijn primaire behoeften moeten bevredigen. Het gehele productiegebeuren is enorm grootschalig geworden en daardoor heel erg ver van de persoonlijke levenssfeer van de mens af komen te staan. De gemiddelde (westerse) mens heeft de vaardigheden verloren om zelfvoorzienend te zijn. En dat zou misschien helemaal niet zo erg hoeven zijn, ware het niet dat hij daarmede, onbewust, ook heel veel van zijn eigenwaarde en van zijn zingeving heeft verloren. De contemporaine samenleving brengt de mens wel steeds meer welvaart, maar zeker niet meer welzijn. De historisch gegroeide economische en sociale mechanismen die verantwoordelijk zijn voor de huidige vorm en de inhoud van onze westerse samenleving leiden onherroepelijk tot vervreemding en diffuse onvrede dewelke zich vooral in de publieke ruimte manifesteert.
– Een ander gevaar schuilt in de dwangmatige overtuiging dat onze totale productie en consumptie elk jaar weer moet groeien. Het is de belangrijkste mantra van de hogepriesters van het bedrijfsleven en wordt braaf nagepapegaaid door de verantwoordelijke politici. Deze pathologische dwanggedachte is mede verantwoordelijk voor heel veel ellende in de vorm van steeds toenemende stress, een veel te grote belasting van het milieu en het ontbreken van de wil om naar alternatieve samenlevingsvormen te zoeken voor de verre toekomst.
– De opvoeding en het onderwijs, de scholen en de universiteiten geraken steeds meer in de ban van de economie. Alle opvoedings en onderwijsdoelen moeten herleidbaar zijn tot economische factoren. Hierdoor zal onze samenleving steeds verder economiseren. Het hele leven wordt hierdoor één grote kosten-batenanalyse. De nadruk op het belang van economische factoren verdringt het belang van andere zingevende factoren. De gewetenloze calculerende burger is geboren en hij verplettert met zijn economische geweld heel veel zaken die van waarde zijn.
Tot zover de sterk limitatieve opsomming van factoren waarvan ik denk dat zij onze samenleving op het gebied van geluk, harmonie en duurzaamheid nadelig beïnvloeden. Ik heb begrepen dat veel sociaalpsychologische onderzoeken aantonen dat de meeste inwoners van Nederland best tevreden zijn met zichzelf en hun directe leefomstandigheden, maar dat zij heel veel klachten hebben over de wat verder van hen af staande medemens en over de gang van zaken in onze publieke ruimte. Ook de overheid krijgt van hen onder uit de zak.
Kortom: Ik ben okay. Jij bent niet okay. Ik ben goed en jij deugt niet. Ik denk dat de uitkomst van zulke onderzoeken typerend zijn voor een decadente en a-vitale welvaartsmaatschappij. Zolang het goed met mij is alles prima en dat het niet goed gaat met anderen interesseert me eigenlijk geen rooie rotmoer en heeft nagenoeg geen invloed op hoe ik mijn persoonlijke leven ervaar. Ik ga me pas minder gelukkig voelen als ik ellende zelf aan den lijve ondervind. Eén ding weet ik bijna zeker, namelijk dat iedere ingezetene van Nederland in de nabije toekomst de uiterst nadelige gevolgen van het huidige onverantwoordelijke en kortzichtige korte-termijndenken en handelen zal gaan ondervinden.
Wat kunnen we verbeteren? Hieronder volgen de punten die in dat opzicht van belang zijn:
– Het aantal inwoners van Nederland moet op termijn drastisch minder worden.
Daartoe is een bepaald demografisch beleid noodzakelijk.
1. Het krijgen van kinderen dient ontmoedigd te worden.
2. Emigratie dient bevorderd te worden.
3. Immigratie dient beperkt te worden.
Dit kan in deze bereikt worden door het gewenste gedrag te belonen en het ongewenste gedrag te sanctioneren op geleide van de juiste politieke maatregelen.
– Energieopwekking dient duurzaam en super kleinschalig te geschieden. In principe dient elk huishouden zijn eigen energie op te wekken met behulp van duurzame energiebronnen zoals de wind en de zon.
– De economische structuur moet zeer kleinschalig zijn. Gestreefd dient te worden naar zeer kleine zelfvoorzienende economische gemeenschappen van max. 200 personen die bestuurd worden op basis van de regels der directe democratie. Mensen moeten veel meer dan nu het geval is rechtstreeks betrokken worden bij de productie van hun eigen primaire levensbehoeften. Zij moeten als regel in hun eigen voedselvoorziening kunnen en willen voorzien en zij moeten willen zorg dragen voor de vervaardiging van de meest elementaire gebruiksvoorwerpen. Alles wat niet op deze wijze geproduceerd kan worden moet meer centraal worden vervaardigd en van daaruit worden gedistribueerd. De huidige steden dienen langzamerhand te verdwijnen. Het kan niet anders dan dat bij deze transitie optimaal gebruik gemaakt gaat worden van de verworvenheden van wetenschap en techniek. Communicatie en vervoer dient verder geoptimaliseerd te worden. Zoveel mogelijk ondergronds openbaar vervoer en het uitbreiden en vervolmaken van de mogelijkheden die het internet en alle sociale media nu al bieden.
– De economie moet niet langer als doel van de samenleving gezien worden. Doel van de samenleving dient de creatieve ontplooiing van de mens te zijn. Economische factoren zijn in deze dus slechts voorwaardenscheppend. De belangrijkste doelen van de samenleving liggen derhalve op het terrein van de kunst in zijn algemeenheid, op sport en spel en op het verwerven van steeds meer kennis inzake de menselijke hoedanigheid.
– Ontkoppeling van opvoeding/onderwijs en de economie. Ook hier andere prioriteiten. Prioriteiten die liggen op het terrein van kunst, wetenschap en geestelijke verdieping.
– Voorwaarde is dat een dergelijke transitie zonder regels of dwang van bovenaf tot stand komt en louter en alleen vorm gaat krijgen op grond van verinnerlijkt voortschrijdend inzicht.
Hoe noemen we nou zo’n verhaal als hierboven geschreven? Inderdaad, een dikke vette utopie. Een zweverig luchtkasteel van een geitenwollensokkengek. De meer rechtse mens spreekt in voorkomende gevallen over luchtfietserij, zweven en niet realistische doelen.
Ik ben cynisch genoeg om dat, zij het tandenknarsend, te onderschrijven. Ook ikzelf heb helaas veel te weinig vertrouwen in de goede bedoelingen van mijn medemensen om te geloven dat bovengenoemde wereld ooit werkelijkheid zal worden.
Wel vind ik het, zoals u inmiddels heeft bemerkt, bijzonder vermakelijk om na te denken hoe de wereld van mijn dromen eruit zou kunnen zien. Maar ook mijn dromen zijn bedrog.
wereld en verwondering 
Ik vind de bijgevoegde foto aardig: een lekke globe die vrolijk in het rond spuit. Maar of die globe nog ‘maakbaar’ is ?
Ik voel nattigheid 😉
Beste Simon,
Dank voor je humorvolle reactie.
Het betreft in feite een uitermate langdradig artikel. Het is te lang, te saai en het is ook nog eens onzin. Maar het moest me wel even van het hart. Ik ben bezig om vast te leggen hoe mijn ideale wereld eruit zou moeten zien en zit daarmede al op meer dan 400 bladzijden. Het artikel is dus een krakkemikkige en voor anderen totaal oninteressante samenvatting van wat ik dienaangaande reeds heb geschreven. Het is mij namelijk steeds een behoefte om mijn gedachten dienaangaande op papier te zetten. De inhoud is uiterst subjectief en voor buitenstaanders niet echt plezierig om te lezen. Maar ik schep een enorm genoegen in het creatieve proces dat nodig is om al die nutteloze onzin op papier te krijgen. Het is niet anders.
Groet.
Goed stuk ReinJohn! En ik kan me helemaal vinden in je overwegingen. We worden gegijzeld door de oude economische theorieën van groei en kapitalisme.
Er moet veel gaan veranderen willen we het hoofd nog boven water kunnen houden (letterlijk en figuurlijk).
En blijf maar denken aan wat jij utopie noemt. Hoe meer mensen er over nadenken, hoe groter de kans dat er wat verandert.
Beste Aad,
Dank voor je reactie. We moeten blijven hopen op wijze bestuurders die de economie een minder prominente plaats willen geven dan ze nu inneemt.
Het is mijn vaste overtuiging dat het zo niet door kan gaan. Ik hoop ook dat steeds meer mensen “out of the box” gaan denken. Dat er steeds meer creativiteit en Liefde wordt gegenereerd.
Groet.
Als jij al weet hoe de perfecte samenleving eruitziet, weet je waarschijnlijk ook wat het doel van het leven is, zou u vriendelijk willen zijn deze ook met ons te delen?
Alhoewel ik bijna wel zeker weet dat je dit antwoord niet zult lezen, neem ik toch de moeite om je vraag te beantwoorden. Vooral omdat ik het leuk vind om alles nog weer eens te lezen en voor mezelf op een rijtje te zetten.
Helaas moet ik u eerst even corrigeren. Ik weet helemaal niet hoe de ideale wereld eruit ziet. De titel van de bijdrage luidt: “Hoe zou IN MIJN OGEN een ideale samenleving er uit moeten zien”. Ik ben bang dat het niet mogelijk is om op objectieve wijze, dus met behulp van de wetenschappelijke methode, een algemeen doel van het leven vast te stellen. Iedereen dient, mijns inziens, voor zichzelf maar uit te maken wat het doel van het leven is. De een gaat te biecht bij de religie en de ander probeert toch via de wetenschap het probleem op te lossen. Evolutiebiologen bijvoorbeeld hebben zo hun eigen ideeen over het doel van het leven. Hieronder volgt een artikel wat ik zelf dienaangaande heb geschreven:
“De menselijke relaties worden voor een groot deel bepaald door de seksuele/voortplantingscomponent, ook daar waar je dat helemaal niet vermoedt. De diepste en krachtigste drijfveer van de mens, de belangrijkste factor in zijn leven, is uiteindelijk de tomeloze drang om zich te willen voortplanten, de onontkoombare biologische drijfveer om de soort te continueren. Het evolutionair gegroeide dwangmatige plezier in seks is het ijzersterke instrument van deze voortplantingsreflex. En geslachtelijke verkeer tussen man en vrouw (inclusief alle bizarre kunstmatige varianten) is nog steeds noodzakelijk om de mens als soort te laten voortbestaan. Alles wat de mens doet is gericht op voortplanting. Mensen die geen seks (meer) kunnen hebben noemen wij oud of gehandicapt. De dood is afschrikwekkend omdat de dood de weg naar voortplanting definitief onmogelijk maakt. Oude mensen die voor voortplanting niet langer geschikt zijn en mensen die door pathologisch lichamelijke en of psychische omstandigheden niet in staat zijn zich voort te planten worden door een beschaafde samenleving gedoogd en mogen in de periferie van de maatschappij nog wat aanmodderen. Zij worden wel in leven gelaten. Maar hen wordt wel op niet mis te verstane wijze duidelijk gemaakt dat zij niet langer nodig zijn. Men spreekt dan over gehandicapten en over het grote grijze probleem. Kortom, hier wordt gesproken over de afgeschreven beklagenswaardige onrendabelen der maatschappij.
Het vitale middelpunt van een samenleving bestaat uit een grote groep gezonde, relatief jonge, vrije vrouwen en mannen in de kracht van hun leven die meestal extreem actief zijn als het gaat om gedrag dat rechtstreeks voortvloeit uit de evolutionair ontwikkelde en in het oeroude reptielenbrein zijn oorsprong vindende voortplantingsreflex. Zonder dat we het eigenlijk goed beseffen wordt de aard en het wezen van de gehele samenleving volledig beheerst door de reflex die onophoudelijk aanzet tot gedrag dat uiteindelijk moet leiden tot voortplanting. Zonder die reflex zouden we binnen een paar generaties zijn uitgestorven.
Dus in het kort: jonge man vindt seks fijn en zoekt in heftige concurrentie met andere jonge mannen, die seks uiteraard ook fijn vinden, het in zijn ogen voor voortplanting geschikte jonge vrouwtje die seks natuurlijk ook fijn vindt en zij krijgen daardoor een kind als evolutionair beoogd resultaat. Tot zover de primitieve ongebreidelde lusten.
Er is echter ook nog het verstand, die goeie ouwe ratio, die ons in staat stelt om de “verborgen” lusten, die direct of indirect samenhangen met de alles overheersende drang tot voortplanting, te breidelen. De ratio gaat op geraffineerde wijze te werk. Het verstand is in staat om de oerdrang van onze lusten te verpakken in schijnbaar wijze besluiten en een rookgordijn te leggen over onze snode seksuele bedoelingen. Ratio verpakt de voortplantingsdrang in verstandig lijkende en cultureel volstrekt acceptabele pogingen om geld, bezit en macht te verzamelen, om daarmede vervolgens een hoge (seksueel aantrekkelijke) sociale status te bemachtigen met behulp waarvan de individuele postitie op het slagveld van de voortplanting kan worden verbeterd. Meneer Freud voelde dit alles al heel goed aan en heeft er bijzonder boeiend over geschreven. Helaas kon hij het allemaal niet wetenschappelijk bewijzen en dat is dan weer reuze jammer. Trouwens, het valt, denk ik, ook niet wetenschappelijk te bewijzen. Ik vrees dat het altijd wel èèn van de vele meningen inzake de condition humaine zal blijven. Maar daarom natuurlijk niet minder grappig.”
Het “antwoord” kan ook gezocht worden in de mystiek of in de berusting. Ook daarover heb ik wel eens wat geschreven. Zie hieronder:
“Het leven is zwijgen terwijl je praat en slapen terwijl je waakt.
Het is een glanzende stalen schil gemaakt uit witte wenswolken.
Het dreigt te bedriegen als je lief hebt.
De beste vondst is het stoppen met zoeken.
Het meegaan in de rivier, de rivier zijn en toch het water zien.
Weten dat je bestaat net als een schepje suiker opgelost in een oceaan van tranen.
Het is voorbij voordat het zelfs maar is begonnen.
In de laatste stad kussen de werkelijkheid en de dromen elkaar en maken er een eind aan.
De werkelijkheid is weer als een spiegel zonder begin en eind.
En verder niets.
Het eeuwige evenwicht dat alleen kan worden verstoord door lijden.
Het lijden dat zich voorgoed heeft verzoend met zijn veroorzakers.
Er zijn geen vragen. Er zijn geen antwoorden. Er is alleen nu.”
Ik geloof niet dat jij mijn antwoord ooit zult lezen, want daarvoor is internet een te vluchtig medium. Maar zelf vond ik het wel weer eens leuk om, naar aanleiding van jouw vraag, mijn oude stukjes dienaangaande te lezen. Mijn vaste overtuiging is dat het doel van het leven bestaat uit het vermijden van “lijden”. Niets meer en niets minder. En daarvoor is een stabiel evenwicht nodig tussen emotie en ratio. De oude Zen-meesters hadden hun eigen antwoord op zo’n vraag als die van jou. Zij gaven de vragensteller een enorme heis voor hun treiter.
Het doel van het leven is voor de mens niet te duiden. De mens bestaat, vormt onderdeel, van het ruimte-tijdcontinuum. De driedimensionale wereld die in de beleving van het zelfbewustzijn van de mens door de tijd wordt voort geranseld. Waar naar toe? Met welk doel? Niemand kan het weten. Dus vragen naar het doel van het leven is hetzelfde als het onmogelijke willen. Voorgaande neemt natuurlijk niet weg dat de meeste mensen, tragischerwijze, voor zichzelf zeer nauwkeurig omschreven levensdoelen hebben geformuleerd. Wij zijn met 7 miljard mensen, dus wat dat betreft zijn er dus ongeveer 7 miljard doelen en jouw eigen, zelf verzonnen, (volstrekt onbelangrijke) doel van jouw eigen leven is er daar slechts één van. Niets bijzonders! Niets uitzonderlijks, maar toch wel weer uniek, in dier voege dat niet één doel hetzelfde is, al zijn de meeste mensen zich daar totaal niet van bewust.
Het boeddhisme kan, als enige en unieke levensopvatting, dit plotselinge inzicht wel veroorzaken. En verder is het stil. Oorverdovend stil. Ga maar lekker slapen, lieve mensen, uw leven komt nooit meer goed, want hetzelfde leven leeft u in een eeuwig durende cirkelgang steeds weer. Oneindig gaat het door. Wat je ervan maakt is een onveranderlijk en eeuwigdurend proces. En dat is voor de meeste mensen die hun leven door geweld en liefdeloosheid volledig verpesten, uitermate betreurenswaardig, of nog sterker gezegd, rampzalig. Zij scheppen door hun eigen liefdeloosheid, hun ontevredenheid en hun rancune een eeuwige hel voor zichzelf.
Voor een harmonieus, tevreden en gelukkig “eeuwig” leven is het derhalve absoluut noodzakelijk om zoveel mogelijk “lijden” in het leven te voorkomen. Misschien bestaat “Life-hopping” wel, een eindeloze tocht in de vorm van een opeenvolging van ontelbare onbenullige levens (door optimistische zielen ook wel “reïncarnatie” genoemd), doordesemd met oneindig lijden. Ik wens het niemand toe, maar ik ben toch bang dat de meesten van ons zichzelf op basis van hun denken en handelen veroordelen tot een bestaan van uitzichtloos en eeuwig lijden, want een eeuwig leven van solide kwaliteit bestaat uit liefde, inzicht en wijsheid en helaas is een dergelijk leven naar mijn mening maar voor zeer weinig mensen weggelegd. Indien u, door de sterke, pathologische verkleefdheid met, en destructieve gehechtheid aan uzelf (het “zelf”), de vereiste liefde en wijsheid niet kunt opbrengen bent u gedoemd om eeuwig te lijden. Voor waar een echt afschuwelijk gewaarwording. U dient dit te lezen als een vermaning, een waarschuwing, maar vooral ook als een veroordeling. Een vonnis waaraan niemand kan ontsnappen, zelfs niet door te vluchten in krankzinnigheid of in de dood!
Er zijn circa 7 miljard mensen (anno 2017) op deze nu nog blauwe planeet, ongeveer 10% daarvan leeft een min of meer menswaardig bestaan. 6,3 miljard mensen hebben geen toegang tot wat wij als een menswaardige levensstandaard beschouwen (degelijke woonst met stromend warm en koud water, verwarming, kleding afgesteld op de seizoenen en omstandigheden, drie kwalitatieve maaltijden per dag, drinkbaar leidingwater in huis, vrije tijd en vakantieperiodes, ziekteverzekering, pensioenregeling, gegarandeerde scholing, allerhande vervangingsinkomens etc…). Toch blijven mensen nieuwe mensen scheppen in de wetenschap dat die nieuwe mensen geen menswaardig bestaan zal beschoren zijn, dit is misdadig tegenover die nieuw op de wereld te verschijnen mens. Een nieuwe mens zou enkel ter wereld mogen gebracht worden als je hem/haar een menswaardig bestaan kan garanderen, dat dat menswaardig bestaan op zijn minst in de verwachting ligt op het moment van conceptie. Als iedereen zo menslievend zou zijn is armoede en honger meteen ( in enkele decennia) van de baan, ik schat dat de natuurlijke balans zo op die wijze rond iets meer dan 500 miljoen menselijke aardbewoners zou schommelen, klimaat en milieubelasting zou met zes en een half miljard minder mensen op aarde ook verwaarloosbaar geworden zijn. Lagere populatie betekent ook minder ziektes en epidemieën onder die populatie. Overbevolking is ook verantwoordelijk voor oorlogen en wrijvingen onder mensen. Niet aan menselijke voortplanting doen is daarom gewoon de meest liefdadige beslissing waartoe een mens kan overgaan.
Omdat het misdadig is om iemand levenslang te veroordelen tot een mensonwaardig bestaan zou het ongebreideld scheppen van mensen waarvan een mensonwaardig bestaan kan verwacht worden ook als een misdaad moeten aanzien worden. Al de rest is rommelen in de marge. Wil men echt het leven op de blauwe planeet redden dan moet men de grootste parasiet aanpakken. Daarom dames en heren die er belang in stellen neem ik geen kinderen, het is de beste daad die iemand maar kan doen tegenover de rest van de levende planeet en de volgende generaties mensen die ongevraagd geboren (moeten) worden.
Om de aarde leefbaar te houden voor de mens en de rest van de fauna en flora hoef je jezelf slechts één beperking op te leggen, één beperking maar die alle andere beperkingen die je jezelf zou willen opleggen ter redding van de aarde in de schaduw stelt…
Ik lees je commentaar nu weer en ik moet zeggen dat er veel waars schuilt in hetgeen jij te berde brengt. Helemaal geen kinderen meer lijkt mij een effectieve maar wel erg radicale oplossing, al was het maar dat ik erg veel waardering heb voor al dat jonge grut. Ik kan uren naar het gedoe van kleine kinderen kijken en mij troosten met de idee dat er ,godzijdank, ook nog veel onschuld is op deze tot ondergang gedoemde planeet. Liefde dient mijns inziens het ‘Leitmotiv’ te zijn van het menselijke leven. Vooral in deze tijd is het volgens mij noodzakelijk om het ‘Lijden’ te neutraliseren in een niet aflatend proces van Liefde. Wij zijn al best een eind gekomen (lees de optimistische wetenschappelijke verhalen van Stephen Pinker er maar op na), maar er moet nog heel, heel veel gebeuren om onze toekomst veilig te stellen. Ik denk dat we te laat zijn. Geniet van een sober, onthecht en liefdevol leven en hoop er maar het beste van. Groet