Waarom.
Vandaag heb ik afgehaakt bij Buitenhof. De belangrijkste gasten waren voor de zoveelste keer mensen die met geld, banken of anderszins rechtsstreeks met de economie te maken hadden. Ik begrijp dat geld voor de meeste mensen best wel belangrijk is, maar om er een heel uur lang onafgebroken over te ouwehoeren gaat me nou net iets te ver. Geld betreft in feite niet de kern van ons bestaan. Geld is natuurlijk wel een belangrijk onderdeel van het bestaan. Geld vertaalt zich in ons economisch systeem meteen naar bezit, macht, voedsel, veiligheid etc. Geld is in onze westerse wereld een intermediair, een ruilmiddel om op de vrije markt de vruchten van je eigen “arbeid” uit te wisselen tegen de opbrengst van de arbeid van anderen.
Wat is geld?
De reden van het ontstaan van het fenomeen “geld” ligt besloten in een dynamisch biologisch mechanisme dat ons bestaan op onbewust niveau stuurt en bedoeld is om onlustgevoelens (voortplantingsdrang, honger, behoefte aan sociale hechting etc.) die voortvloeien uit de evolutionaire drang om voort te bestaan, te neutraliseren. De diep in het onbewuste gewortelde angst om als individu, maar ook als soort, niet langer te kunnen voortbestaan, noemen wij de existentiële angst voor de dood. Deze evolutionaire, gedurende vele tienduizenden jaren, ontwikkelde angst leidt in een toestand van materiële overvloed, zoals dus het geval is in het huidige tijdsgewricht, tot overcompensatie van eerdergenoemde onlustgevoelens. In de werkelijkheid, o.m. in het leven van alledag, manifesteert die angst zich in het vergaren van (meestal totaal overbodige) luxe, in ziedende afgunst, in geweld, agressie en allerlei andere geluksbeperkende mechanismen. De recentelijke bij de zoogdiersoort “homo sapiens” ontwikkelde ratio, die leidde tot het individuele zelfbewustzijn, is een geducht wapen in de strijd om het bestaan. Het zou ertoe moeten dienen om deze intelligente zoogdiersoort voor uitsterven te behoeden. En tot nu toe lukt dat aardig goed. Homo sapiens is de onbetwiste winnaar van de strijd om het bestaan. Maar voor hoelang? Ik denk dat de oeroude reflexen, die leiden tot overcompensatie van zijn onlustgevoelens, de homo sapiens in de toekomst noodlottig gaan worden. En helaas, hij kan er niets aan doen. Hij is een willoos slachtoffer van blinde evolutionaire voortgang. Niks onbetwiste winnaar in de strijd om het bestaan, niks koning van de schepping!! De mens, in zijn huidige evolutionair afhankelijke, biologische hoedanigheid, zal hoogstwaarschijnlijk niets meer gaan betekenen dan een onbetekend miniscuul stofje in de oneindige werkelijkheid van het ruimtetijdcontinuum.
Wat bedoel ik nou eigenlijk?
Tot zover mijn uiteenzetting over de plaats van het zoogdier “mens” in de werkelijkheid. Terug naar het geld. Dat verdomde geld!
De èèn meent er dus veel van nodig te hebben. De ander kan met veel minder toe. Het hangt er helemaal van af hoe je in de jouw omringende werkelijkheid staat. En die situatie wordt bepaald door een combinatie van genetische overerving, opvoeding en opleiding, invloed van de directe sociale en materiele omgeving en, in mindere mate, invloed van de indirecte sociale omgeving.
De vrije wil is illusoir, hoe heftig de mens er ook naar smacht.
Bovenstaand verhaal begon met geld, maar eindigt met allerlei bespiegelingen en filosofieën. En dat zou ik nou zo graag terugzien in Buitenhof. Vroeger, toen Clairy Polak en Rob Trip in de keuken stonden, waren de onderwerpen veel smakelijker. Er was zelfs sprake van debat en discussie. Nu zie ik niets anders meer dan economen die over geld, banken, export en allerlei andere, voor mij totaal oninteressante zaken, palaveren. Ik troost me dan maar met de gedachte dat het overgrote deel van de kijkers naar Buitenhof blijkbaar wel genieten van al die economische items omdat zij geld, macht, aanzien etc kennelijk wel heel erg belangrijk vinden in hun leven.
Maar ja, tijden veranderen. Ik vind dat wij er op intellectueel gebied de laatste dertig jaar erg op achteruit zijn gegaan. Maar dat is geen wonder wanneer een schrijver als Kluun een groot literair talent wordt genoemd en wanneer een minister-president er trots op is dat hij geen visie heeft.